Van'da kadın istihdamına katkı sağlamak ve unutulan dokumacılık sanatını yeniden canlandırmak için Büyükşehir Belediyesi tarafından 2000 yılından beri hizmet veren kilim atölyelerinde, kilim dokumacılığı sürdürülmeye çalışılıyor. Her bir deseninde ayrı bir hikaye bulunan kilimleri dokuyan kadınlar, hem aile bütçelerine katkı sağlıyor hem de unutulmaya yüz tutan dokumacılığı yaşatmaya çalışıyor.
100'den fazla deseni bulunan Van ve Hakkari yöresine ait her bir kilimin ayrı bir hikayesi bulunuyor, motifleriyle de yörenin kültürel zenginliğini yansıtıyor. Kök boyayla renklendirilen iplerle dokunan kilimlerde yer alan farklı motifler, bölge ve aşiret ya da kişinin adıyla isimlendiriliyor. Bölge insanının yaşantısındaki acı ve tatlı olaylar ile doğadan esinlenerek dokunan Hakkari ve Van kilimlerinde canbezar, hevçeker, çılgul, jirki, gülgever, gülhezar, gülsarya, halitbeyi, herki, kesnekar, lüleper, şamari, şehvani ve şimkubik adı verilen motifler yer alıyor. Kadınlar, yüzyıllardır devam eden kilim kültürünün devam etmesi için yanlarında getirdikleri çocuklarına da kilim dokumacılığını öğretiyor.
KIZINA KİLİM DOKUMACILIĞI ÖĞRETİYOR
7 yaşındaki kızı Avesta'ya kilim dokumacılığı öğreten Fatma Abiş, dokuduğu kilimin desenin 'Canbezer' olduğunu belirterek, "Geçmişte bu kilimi dokuyan kadın, zahmetli olduğu için bu kilimin desenine 'Canbezer' koymuş. Ben kilim dokumacılığını 15 yaşındayken annemden öğrendim. Aynı şekilde ben de 7 yaşındaki kızıma kilim dokumayı öğretiyorum" dedi.
VAN VE HAKKARİ KİLİMLERİNDE 100'DEN FAZLA DESEN VAR
Atölyede usta öğretici olan Makbule İnan ise 100'den fazla deseni bulunan Hakkari ve Van kilimlerinin her birinin ayrı bir hikayesi olduğunu ifade ederek, "15 yıldır kilim dokuyup, kadınlara kilim dokumacılığını öğretiyorum. Dokuduğum kilimin ismi 'Gülsarya'. Geçmişte Sarya adında bir kadın bu kilimi dokuduğu için ismini vermiş. Kilimler, genelde dokuyan kadınların ismi ve aşiret isimleri yer alıyor" diye konuştu.
KİLİMLER SİPARİŞ ÜZERİNE YURT İÇİ VE YURT DIŞINA GÖNDERİLİYOR
Büyükşehir Belediyesi Kilim Atölyeleri Sorumlusu Nazime Bağlan da dokunan kilimlerin sipariş üzerine yurt içi ve yurt dışına gönderildiğini söyledi. Bağlan, "24 yıldır kilim atölyeleri hizmet veriyor. Kilim dokumacılığı yüzyıllardır devam ediyor. Bu kültürü yaşatmak için kadınlarımız ilmek ilmek kilim dokuyor. Gelen kadınlar çocuklarını da getiriyorlar ve dokumacılığı çocuklarına da gösteriyorlar. Buradaki kilim desenleri ağırlıklı Hakkari olmak üzere Van yöresine ait kilimler var. Kadınlarımız bir taraftan meslek öğreniyor, diğer taraftan da ailelerine katkıda bulunuyor. İpler dışardan geliyor, boyamasını da kendimiz yapıyoruz. Her bir kilimin ayrı bir hikayesi var. Mesela o dönem canından bezen bir kadın, kilime 'Canbezer' ismi vermiş. Kilim kültürünün yok olmaması için talep üzerine ilçelerde de kilim atölyeleri açılacak" dedi.
