Wanhaber / Fatma Öztürk
Türkiye İstatistik Kurumu 2018 – 2022 yıllarını kapsayan muhtemel eğitim süresi verilerini açıkladı. Son 5 yılda muhtemel eğitim süresinin en çok arttığı il yüzde 8,2 ile Çankırı olurken, yüzde 5,0 ile Van 4. sırada yer aldı.
Muhtemel eğitim süresi (MES), ilkokul itibarıyla eğitim hayatına başlayan bir bireyin, eğitimde geçirmesi muhtemel yıl sayısını ifade ediyor.
Muhtemel eğitim süresi, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hesaplanan İnsani Gelişme Endeksi, Cinsiyet Gelişim Endeksi ve Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi gibi çalışmalarda kullanılıyor. Ayrıca, UNESCO tarafından uluslararası bir eğitim göstergesi olarak da yayımlanıyor.
Muhtemel eğitim süresi göstergesi bu zamana kadar UNDP ve UNESCO tarafından Türkiye düzeyinde üretilirken, söz konusu gösterge, ulusal politikalara da yön verebilmesi amacıyla, ilk kez bu haber bülteni ile il düzeyinde resmi istatistik olarak üretildi.
UNESCO 2021 yılı sonuçlarına göre ilkokul-yükseköğretim eğitim seviyesi için MES dünya ortalaması 12,6 yıl, Kuzey Amerika ve Batı Avrupa ülkeleri ortalaması 16,8 yıl ve Türkiye ortalaması 19,7 yıldır. Bu çalışma sonuçlarına göre ise 2021 yılı için Türkiye'de MES 18,8 yıl olarak hesaplandı.
Muhtemel eğitim süresi 2022 yılında 18,2 yıl oldu
Türkiye'de ilkokula başlama çağındaki bir bireyin en yüksek eğitim seviyesini tamamlayana kadar eğitim hayatında geçirmesi muhtemel süre 2022 yılında 18,2 yıl oldu. İlkokul çağındaki bir bireyin ortaöğretimi tamamlayana kadar eğitimde geçirmesi muhtemel süre ise 12,7 yıl olarak hesaplandı.
Okul öncesi eğitimde ise 2018 yılında 1,2 yıl olan muhtemel eğitim süresi, 2022 yılında 1,6 yıla yükseldi. Böylece, okul öncesi eğitimde muhtemel eğitim süresi 2018-2022 yılları için %32,5 artış gösterdi.
En yüksek muhtemel eğitim süresi İstanbul'da gerçekleşti
İl düzeyinde en yüksek muhtemel eğitim süresi 20,3 yıl ile İstanbul'da gerçekleşti. Bu ili, 20,1 yıl ile Karabük, 19,9 yıl ile Ankara, 19,6 yıl ile Bayburt ve 19,5 yıl ile Rize izledi. Aynı süreçte muhtemel eğitim süresi en düşük olan iller 15,2 yıl ile Şanlıurfa ve Muş olurken, bu illeri Şırnak, Ağrı ve Mardin izledi.
Muhtemel eğitim süresinin son 5 yılda en çok arttığı iler arasında Van da var
Muhtemel eğitim süresinin 2018-2022 yılları arasında en çok artış gösterdiği ilk beş il sırasıyla %8,2 ile Çankırı, %5,8 ile Gümüşhane, %5,2 ile Ağrı, %5,0 ile Van ve %3,5 ile Ardahan oldu. Aynı dönemde, muhtemel eğitim süresinin en çok düşüş gösterdiği iller sırasıyla %7,2 ile Eskişehir ve Antalya, %6,8 ile Düzce ve Isparta, %6,3 ile de Karabük ve Edirne oldu.
Erkek ve kadınlarda en yüksek MES değerleri İstanbul'da gerçekleşti
Türkiye genelinde MES, 2022 yılında kadınlar için 18,3 yıl, erkekler için ise 18,1 yıl oldu. Her iki cinsiyette de en yüksek MES değeri İstanbul'da gerçekleşti. İstanbul'u, erkeklerde sırasıyla Bayburt, Karabük, Ankara ve Erzurum izlerken, kadınlarda sıralama Karabük, Ankara, Eskişehir ve Artvin oldu.
Muhtemel eğitim süresinin erkeklerde en düşük olduğu il olan Ağrı'yı sırasıyla Şırnak, Muş, Şanlıurfa ve Iğdır takip etti. MES'in en düşük olduğu iller kadınlarda ise sırasıyla Şanlıurfa, Muş, Şırnak, Bitlis ve Siirt olarak gerçekleşti.
Cinsiyet eşitliği endeksi 5 yılda kadınlar lehine arttı
Cinsiyet eşitliği endeksi, kadınların erkeklere oranı ile hesaplanır. ISCED 1-8 seviyesinde (ilkokul-yükseköğretim) MES kapsamında cinsiyet eşitliği endeksi 2022 yılında 1,01 oldu. 2018 yılında 0,97 olan endeks, son beş yılda 0,04 puanlık artış göstererek kadınlar lehine değişim gösterdi.
Endeksin en yüksek olduğu beş il sırasıyla 1,07 ile Çanakkale, 1,06 ile Bilecik ve İzmir, 1,05 ile Zonguldak ve Edirne oldu. Cinsiyet eşitliği endeksinin en düşük olduğu iller ise sırasıyla 0,88 ile Siirt, 0,90 ile Bitlis ve Şanlıurfa, 0,92 ile Muş ve 0,93 ile Batman oldu.
