Çalışmada Van’ın, Türkiye’nin doğusunda yer alan coğrafi ve ideolojik özellikleri bakımından yüksek oranda risk taşıyan bir konumda olduğu belirtilirken, bölgenin aynı zamanda; sel ve su taşkınları, çığ, heyelan ve kaya düşmesi gibi doğal afet riskleri taşıdığı da belirtiliyor.
Prof. Dr. Faruk Kalay tarafından yapılan araştırmada birçok doğal afet riski barındıran Van için en önemli risk alanında deprem olduğuna dikkat çekilerek, şunları ele alınıyor;
“Bölge sadece depremsellik değil aynı zamanda, sel ve su taşkınları, çığ, heyelan ve kaya düşmesi gibi doğal afetlere de maruz kalmaktadır. Ancak kentin depremselliğe karşı maruziyet derecesi, diğer afetlere oranla daha yüksek olduğundan, deprem afetselliği ön plana çıkmaktadır. Dolayısıyla bu çalışma, Van ilinin depremsellik bağlamında afetselliğini nitel bir bakış açısıyla incelemekte ve bu risklere yönelik afet yönetim stratejilerini, alan uzmanlarından oluşan katılımcı görüşleri ile değerlendirmektedir.”
VAN İLİNİN AFETSELLİĞİ
Afet ve afet yönetimi, Van ilinin afetselliği, yöntem gibi ana başlıklar altında Van’ın depremselliğini ele alan Prof. Dr. Kalay, çalışmasında, “Van Gölü Havzasına sahip olması bakımından sıkça göç alan bir konuma sahip olan kent, tarihi süreç içinde pek çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Afetler açısından değerlendirildiğinde; Van ilinin tarihsel süreçte pek çok afete ev sahipliği yapan bir konumda olduğu görülmektedir. Zira kent, tektonik anlamda Avrasya ile Arap levhalarının sıkışma bölgesinde yer almaktadır. Bu bölge hem Kuzey Anadolu Fay Zonu hem de Doğu Anadolu Fay Zonu’nun kesişme noktasında bulunmaktadır. Ayrıca kentin Türkiye -İran sınırında bulunması ve Van gölü havzasına sahip olması, depremsellik açısından ise pek çok parçalı fay hatlarının geçiş noktası olması, afetsellik bakımından ayrı bir öneme sahip olduğunu gösterir.” İfadelerine yer vererek, Van’ın afetselliğine dair yöntemleri aktardı.
YÖNTEM
Çalışmada 10 konu uzmanından alınan görüşlere de yer veren YYÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü Yönetim ve Organizasyon Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Kalay, “Katılımcılar, Van ilinde afet bağlamında çeşitli kurum ve kuruluşlarda görev yapan hem saha bilgisi yüksek hem de afet tecrübesine sahip kişilerden oluşmaktadır. Çalışmada ayrıca yarı yapılanmış 5 temel soru ile afet hazırlık, risk odaklılık, mevcut durumun tespiti, kentin yapı stoku durumu ve afet risklerine karşı alınabilecek önlemler temalı veri toplama aracı kullanılmıştır” denildi.
SONUÇ
Çalışmasının sonuç kısmında alt yapı, haberleşme ve ulaşım gibi çeşitli konularda alternatif stratejilerin oluşturulması gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Faruk Kalay, şu konulara dikkat çekti;
“Afet yönetimi stratejik bir bakış açısı gerektirmektedir. Bu bağlamda Van ilinin afetselliği risklerin en aza indirilmesi anlayışıyla stratejik bir bakışı geliştirmelidir. Dolayısıyla kentin risk haritası belirlenmeli, yapı denetimleri yapılmalı ve yapılaşmalar dirençli hale getirilmeli, afet eğitimleri verilerek afet bilinci arttırılmalı, hassas gruplar güçlendirilmeli, kent ekonomik olarak dönüşüme hazır olmalı. Aynı zamanda alt yapı/haberleşme/ulaşım gibi alternatif stratejiler oluşturulmalı, tahliye planlamaları yapılmalı, kurumsal denetimler sıklaştırılmalı ve en önemlisi afetlere siyaset üstü bir bakış geliştirilmelidir.”