23 Ekim ve 9 Kasım 2011 tarihlerinde meydana gelen depremlerde hayatını kaybeden vatandaşların vefatının 13. yıl dönümü anısına Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Van İl Koordinasyon Kurulu ve Van Büyükşehir Belediyesi, Afet İşleri Dairesi Başkanlığı tarafından Akköprü parkında bulunan Deprem Anıtı önünde anma gerçekleştirildi ayrıca basın açıklaması yapıldı.
Deprem anısına gerçekleştirilen basın açıklamasını TMMOB Van İl Koordinasyon Kurulu adına Ziraat Mühendisleri Odası Van Şubesi Başkanı Engin Işık okudu.
“Van Depremini unutmayacağız, unutturmayacağız” diyerek basın açıklamasına başlayan Işık, “23 Ekim 2011 tarihinde Van ilimizde meydana gelen 7.2 büyüklüğündeki deprem, hepimizi derin bir acıya sürüklemiş ve bir kez daha ülkemizin deprem gerçeğiyle karşı karşıya kalmasına neden olmuştur. Bu deprem, yalnızca bir doğa olayı değil, aynı zamanda mühendislik hizmetlerindeki eksikliklerin ve yetersiz denetim mekanizmalarının nelere mal olabileceğini tüm açıklığıyla gözler önüne sermiştir. Van Büyükşehir Belediyesi, Afet İşleri Dairesi Başkanlığı ve TMMOB Van İl Koordinasyon Kurulu olarak, 13 yıl önce yaşanan bu felaketi hatırlatarak hem kaybettiğimiz vatandaşlarımızı anıyor hem de depremlere karşı alınması gereken önlemler konusunda bir kez daha uyarıda bulunuyoruz.” denildi.
VAN DEPREMİ: YAPISAL YETERSİZLİKLER VE TEKNİK EKSİKLİKLER
“Van, ülkemizin en aktif deprem kuşaklarından biri olan Doğu Anadolu Fay Hattı'na yakın bir konumda yer almaktadır” diyerek sözlerini sürdüren Engin Işık, “Van yüksek deprem riski altındadır. Van Depremi sonrası ortaya çıkan büyük yıkım, özellikle yapı stokunun mühendislik hizmetleri açısından yetersiz olduğunu, binaların yeterli statik analizler yapılmadan ve gerekli malzeme standartlarına uygun olmadan inşa edildiğini ortaya koymuştur.
Deprem mühendisliği disiplininin gerektirdiği analizlerin yapılmadığı, yer bilimleri verilerinin yeterince dikkate alınmadığı yapılar, maalesef çok sayıda can kaybına neden olmuştur. TMMOB ve Van Büyükşehir Belediyesi olarak, geçmişteki açıklamalarımızda da vurguladığımız gibi, deprem bölgelerinde inşa edilen yapıların mühendislik hizmeti almadan yapılmasının, plansız yapılaşmanın ve yetersiz denetimlerin yaratacağı risklere dikkat çekmiştik. Van Depremi, yapıların inşa edilme süreçlerinde sadece teknik denetimlerin değil, aynı zamanda şehir planlama ve mühendislik hizmetlerinin bütünleşik bir yaklaşımla ele alınması gerektiğini göstermiştir” ifadelerine yer verdi.
“NELER YAPILMALI?”
Açıklamanın devamında ise Işık, “Kentsel dönüşüm projeleri; yerel topoğrafya, zemin etütleri, mikro bölgeleme çalışmaları gibi bilimsel verilere dayalı olarak yürütülmelidir. Rant odaklı projeler değil, insan güvenliği ve toplum yararını esas alan planlamalar yapılmalıdır. Afet risklerinin azaltılması ve gelecekteki depremlerden korunma amacıyla kentsel dönüşüm, sadece yapıların yenilenmesiyle sınırlı kalmamalı, şehir planlama ve mimarlık ilkelerine uygun olarak geniş kapsamlı bir afet yönetimi stratejisi çerçevesinde ele alınmalıdır.
Yapı denetim sisteminin güçlendirilmesi, özellikle riskli binaların tespiti ve güçlendirilmesi konusunda daha kararlı adımlar atılmasını zorunlu kılmaktadır. Van Depremi sonrasında ortaya çıkan gereksinimlerden biri de bu alanların yetersizliği olmuştur. Afet durumunda kişi başına 2 metrekareden az olmamak şartıyla belirlenmiş alanlar, şehir planlama süreçlerinde kesinlikle göz ardı edilmemelidir” denildi.
KAHRAMANMARAŞ DEPREMİ
6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremine de değinilen açıklamada, “Kahramanmaraş merkezli olarak yaşanan depremler, ülkemizin depremle ilgili aldığı tedbirlerin yetersizliğini bir kez daha gözler önüne sermiştir. Van Depremi gibi geçmişte yaşanan felaketlerden yeterince ders alınmış olsaydı, 2023 depremleri sırasında yaşanan kayıplar çok daha düşük olabilirdi.
Bu büyük felaket, deprem yönetimi ve yapı denetim sisteminin eksikliklerini ortaya koymuş, bu alanlarda ciddi bir revizyonun gerekliliğini göstermiştir. Yerel ve merkezi yönetimlerin, şehir planlamalarını bilimsel veriler doğrultusunda şekillendirmesi, afet risklerini azaltacak adımları atması gerekmektedir. Yer bilimleri, inşaat mühendisliği ve şehir planlama disiplinleri arasındaki iş birliğinin güçlendirilmesi, daha güvenli ve dayanıklı şehirler inşa etmek için zorunludur” denildi.
Açıklamanın sonuç bölümünde ise, “23 Ekim 2011 Van Depremi’nin yıl dönümünde, kaybettiğimiz vatandaşlarımızı saygıyla anarken, bu felaketin bizlere gösterdiği eksikliklerin giderilmesi gerektiğini bir kez daha vurguluyoruz. TMMOB olarak, deprem gerçeği ile yaşamak zorunda olduğumuz bu coğrafyada, daha güvenli, dayanıklı ve bilimsel temellere dayalı şehirler inşa etmek için üzerimize düşen her türlü sorumluluğu almaya hazır olduğumuzu bir kez daha belirtmek isteriz” sözlerine yer verildi.
“YAPILAR MÜHENDİSLİK HİZMETLERİ ALINARAK YAPILMALI”
Programda konuşan Dem Parti Van İl Eş Başkanı Veysi Dilekçi ise, “Depremde canını kaybeden tüm vatandaşlarımızı saygıyla anıyoruz. Coğrafyamız deprem ile karşı karşıya. Başka coğrafyalarda da depremler yaşanıyor ancak bizim ülkemizdeki can kayıpları gibi olmuyor. İnsanı merkeze alan çerçevede tedbirlerin alınması gerekiyor. 31 Mart seçimlerinden hemen sonra ilk iş olarak Afet Koordinasyon Merkezini kurduk. Kentimiz deprem kentidir, buna göre yapılaşmanın olması gerekiyor. Vatandaşlarımızın da belediyemiz ile koordine içerisinde yapılar yapmaları gerekiyor. Yapılar için belediyelerimize danışılarak mühendislik hizmetleri alınarak bilimsel çerçevede yapılar yapmaları yönünde çağrıda bulunuyoruz. Kendi tedbirlerimizi almadığımız sürece doğal afetler felakete dönüşecektir.” ifadelerine yer verdi.