Minaresiyle Osmanlı'nın yöreye hakimiyetini gösteren sembol bir yapı olan Süleyman Han Camii, Evliya Çelebi'ye göre Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1534 yılında tamir ettirilmiş.
1987-88 sezonunda Prof. Dr. Taner Tarhan tarafından kazılarak harimi ortaya çıkarılan ve günümüze kıble duvarının bir bölümüne ulaşılan Süleyman Han Camii, kaide ve gövdesi kesme taş malzemeden yapılmış.
Van Kalesi'nin siluetini etkileyen önemli kalıntılardan biri olan Süleyman Han Camii'nde Temmuz ayında başlatılan restorasyon çalışmaları aralıksız bir şekilde devam ediyor. Van Kalesi'nin zirvesinde bulunan ve kalenin simgesi haline gelen Süleyman Han Camii'nde başlatılan restorasyon çalışmalarının 2024 yılının ilk ayında bitmesi hedeflenirken, yeniden yapısına uygun restore edilmesi bekleniyor.
Öte yandan Van Kalesi'nin zirvesinde bulunan ve yapılan restorasyonun ardından 2010 yılında ibadete açılan Süleyman Han Camii'nde, 112 yıl aradan sonra ilk teravih namazı kılınmıştı.
Süleyman Han Camii'nde baştan sona başlatılan restorasyon çalışmaları, hummalı bir şekilde devam ediyor.
SÜLEYMAN HAN CAMİİ
Süleyman Han Camii, Van Kalesi'nin en üst bölümünde oldukça engebeli bir alanda inşa edilmiştir. Van Kalesi'nin adeta simgesi olan Süleyman Han Camii, Van halkı tarafından 'Kale Üstü Camii' olarak bilinmektedir. Kanuni Sultan Süleyman'ın Irakeyn Seferi sırasında caminin esaslı onarımı mimar Sinan tarafından yapılmıştır.
Evliya Çelebi, Seyahatnamesi'nde caminin üzerinin kubbe ile örtülü olduğunu belirtmiştir. 19. yüz yılda sonuna ait Osmanlı Saray Albümündeki fotoğraf ve 1848'de JulesLaurens'in yaptığı gravürde ise caminin düz dam ile örtülü olduğu görülmektedir. Cami formuna uygun olarak üst örtü sistemi de ilk önce merkezi bir kubbe ile kapatılmıştır.
Ancak, 1655'te Van'da meydana gelen depremde cami tamamıyla yıkıldı. Daha sonraki onarımlarda cami beden duvarlarında kerpiç yapı malzemesi ve geleneksel Van mimari yapım tekniği kullanılarak üzeri düz bir dam ile örtülmüştür. Cami, 1915-1918 Rus İşgalinde tamamıyla yıkılmıştır. Van Kalesi'nde bir dini mimarlık örneği olan Süleyman Han Camii, korunması gerekli kültür varlığı özelliği gösterdiğinden, tescil edilmiştir.
Camiinin ilk bilimsel kazı çalışmaları İstanbul Üniversitesi tarafından 1983 yılında yapılmıştır. Van Valiliği İl Özel İdaresi tarafından Koruma Projesi kapsamında rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri hazırlatılmış ve restorasyon çalışmaları tamamlanarak, 95 yıl sonra ilk kez 17 Eylül 2010 tarihinde ibadete açılmıştır.
Yapının son restorasyonunda yörenin geleneksel yapım teknikleri vemoloz taş, ahşap, tuğla, kerpiç gibi yapı malzemesinin yanı sıra odun külü katkılı çamur bağlayıcı malzeme olarak kullanılmıştır. Bildiride, Süleyman Han Camii ayrıntılı bir şekilde tanıtılmış ve restorasyon bağlamında irdelenmiştir.
van bölge gazetesi