Ev kiralarında yaşanan fahiş artışlar için uygulanan yüzde 25 sınırı biterken, hem gidişatın izlenmesi hem de kayıtdışılıkla mücadelede daha etkili bir çözüm getirildi. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz kiraları kontrol altına alacak hamleyi dün açıkladı. Buna göre kira kontratları artık yıl sonuna kadar e-Devlet üzerinden yapılacak. Peki kira kontratlarının e-Devlet'e entegrasyonu nasıl sağlanacak? Düzenleme piyasayı nasıl etkiler? Kira kontratlarının e-Devlet üzerinden yapılmasıyla amaçlanan ne?
E-DEVLET'E ENTEGRASYON NASIL OLACAK?
Konuyla ilgili merak edilenleri Miliyet’e açıklayan Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı şu ifadeleri kullandı:
“e-Devlet tarafından kira kontratlarının yapılacak olması daha önce planlanmış bir düzenlemeydi. Bu düzenleme aslında kayıt dışı ekonomi ile mücadele eylem planı içerisinde Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından paylaşılmış bir plandı. Hukuki, idari ve teknik önlemlerin alınması başlığının 36’ncı bendinde kayıt dışı ekonomide kira kontratlarının sisteme kayıt altına alınmasıyla ilgili önemli bir madde başlığı vardı. Takvimin bitiş tarihi 31 Aralık 2024 olarak belirlenmişti. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın Risk Analiz Genel Müdürlüğü ile Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü entegrasyonu çerçevesinde planlamalar yapıldı.
Asıl amaç kira sözleşmelerinin e-Devlet üzerinden düzenlenmesiyle ilgilidir. Elektronik düzenleme sayesinde kira kontratlarının çok önemli bir çerçevede e-Devlet üzerinden taraflar açısından mutabakatla imzalanması hedefleniyor olacak.
Kira kontratlarıyla alakalı en önemli unsurlardan bir tanesi kontratlar e-Devlet sistemi üzerinden oluşturulacak. Bunu biz kira kontratı dolduruluyorken kira kontratı bitiş tarihi, kiralama yapılan gayrimenkulün kira süresi, kira artışıyla ilgili maddeler, ‘kiranın hangi bankaya ne zaman, hangi tarihte ödeneceği?’ gibi kira kontratında yazılı bilgiler üzerinden yapıyor olacağız. Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü’nden kiralama yapılacak taşınmazın bilgileri ve verileri alınıyor olacak.
‘KİRA SÖZLEŞMESİ E-DEVLET'TE DOLDURULACAK’
Sisteme girecek modül e-Devlet üzerinden kira sözleşmesinin doldurulması şeklinde bir modül olarak devreye girecek. Bunun içerisinde kiracı ile mal sahibi arasında yapılacak kontratlarda istenen veriler sisteme giriliyor olacak. Kira başlangıç tarihi, kiralama süresi, kira artışıyla ilgili maddeler yapılıyor olacak. Kira kontratında ek dokümanlar olursa bu ilave ediliyor olacak. Kefillikle ilgili, gayrimenkulün bazı özellikleri ile ilgili ek şartlar olabilir.
AMAÇLANAN NE?
Burada amaçlanan şey kayıt dışı ekonominin azaltılması, kiracı ve mal sahibinin birbirine yaptıkları ödemelerin takip edilmesi, kiralama ile ilgili doğru bir değer haritasının oluşturulması, kira gelir beyanı verenlerin sayısı her ne kadar 2.5 milyon seviyelerini geçse de önemli bir kesimin kira gelir beyannamesi vermemesi gibi birçok başlık kapsamında değerlendiriliyor olabilir.
NE ZAMAN HAYATA GEÇECEK?
Henüz hizmet e-Devlet menülerinde yok. Düzenlemenin eylül, ekim ayı gibi açılabilmesi ve yeni yıl itibarıyla zorunlu hale gelmesi söz konusu olabilir. Kira kontratlarının e-Devlet üzerinden yapılacak olması sistem açısından önemli bir süreç.
Sistem üzerindeki kontratlarda birçok soru işareti çıkacaktır. Kira sözleşmelerinde birçok özel madde var. Özel maddelerin yazılması standart kontratlarda zor olacak ancak basit kontratlar çerçevesinde vatandaşlar tarafından kullanılabilir.
‘BARKODLU BELGELER OLUŞTURULABİLİR’
Barkodlu belgeler oluşturulup kira kontratının varlığının teyit edilmesiyle belgelerin doğru olması ispat edilebilir. Kira kontratlarının sahte beyanı ile yapılan usulsüzlüklere engel olacağını söylemek mümkün.
‘EMLAK İŞLETMELERİNE DE YETKİ VERİLMELİ’
Düzenlemede emlak işletmelerinin de rol almasını ve bu süreçte yetki verilerek kira kontratlarını e-Devlet sistemine entegre edilmesinin önemli olduğunu düşünüyoruz. Sistem içerisinde emlak işletmeleri olursa bu sisteme uyum sağlanması bunun sahada aktif olarak kullanılması çok verimli hale gelebilir.
‘PİYASAYA OLUMLU KATKILARI OLACAK’
Düzenlemenin kontratların kayıt altına alınması açısından piyasaya olumlu katkıları olacaktır. Web Tapu’da da bazı yetki tanımlamaları yapıldı. Emlak işletmelerine kiraya verme yetkileri ya da başka bir kişinin kira kontratı yapma yetkisi gibi yetki tanımlama menüleri ilave edildi. Tahmin ediyorum ki Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü’nde bu altyapı hazırlanmıştır. Umarız ki bu entegrasyon ileride kişilerin aboneliklerinin yapılması gibi birçok e-Devlet işlemine de entegre hale gelerek faydalar sağlar.”