Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi, Eski Van Şehri Kazı Başkanı Prof. Dr. Gülşen Baş Terzioğlu başkanlığında kazı çalışmaları yapılan ancak kış nedeniyle ara verilen alanda farklı tarihlere ait mimari yapıt ve kalıntılar gün yüzüne çıkarılıyor.
2 bin 700 yıllık geçmişiyle Van’ın önemli tarihi simgelerinden Van Kalesi’nin Güney kesiminde yer alan düzlükte kurulan Eski Van Şehri’nin kazı çalışmaları hakkında bilgi veren Gülşen Baş Terzioğlu, “Eski Van Şehri’nin geleceğe doğru bir şekilde taşınmasını sağlamak önemli adım. Eski Van Şehri doğal bir kayalığın hemen Güney kesiminde yer alan düzlük bir alanda kurulmuştur, alan üç yönden surlarla çevrilmiş ve bu surlara da üç noktada ana kapılar yerleştirilmiş.” diye konuştu.
“BÜYÜK ÖLÇEKTE TAHRİP EDİLMİŞ BİR KENT SÖZ KONUSU”
19. yüzyılın sonları ile 20. yüzyılın başlarında tahrip edilen ve zamanla mimari dokusu kaybolan Eski Van Şehri’nin kazı çalışmalarına 2024 yılında başladıklarını belirten Prof. Dr. Baş Terzioğlu, “19. Yüzyılın sonu ve 20. Yüzyılın başlarında; Ermeni Ayaklanmaları, Rus İşgalleri, Birinci Dünya Savaşı gibi bir takım olumsuzluklardan ötürü kent terk edilmek zorunda kalınınca halk bir daha bu bölgeye yerleşemiyor. Büyük ölçekte tahrip edilmiş bir kent söz konusu olduğu için yerleşim yeri olarak artık tercih edilmiyor. Yerleşim olmadığı için, doğal olarak kendi haline bırakılmış mimari doku da yok olmakla yüz yüze geliyor. Bu kapsamda 2024 yılı itibari ile kazı çalışmalarına başlamış olduk.” ifadelerine yer verdi.
RESTORASYONLAR DEVAM EDİYOR
Gülsen Baş Terzioğlu, “Çalışmalara başladığımızda halihazırda Eski Van Şehri’nin bulunduğu alanda yaklaşık 12 mimari yapı kalıntısı mevcuttu. Bunlardan biri Mimar Sinan’ın projesi olduğu düşünülen Hüsrev Paşa Külliyesidir ve alanın en önemli mimari yapılarından biri olarak karşımıza çıkıyor. Bu külliyenin camisi, türbesi, medresesi ve imareti restorasyonlarla sağlam bir biçimde günümüze ulaştı ancak külliyenin içerisinde yer alan han ve hamamın önümüzdeki yıllarda restorasyonlarla yeniden ayağa kaldırılması planlanıyor.” dedi.
Restorasyonu devam eden yapılara ilişkin de açıklamalarda bulunan Eski Van Şehri Kazı Başkanı Prof. Dr. Gülşen Baş Terzioğlu, “Ulu Cami kent alanının ortasında bulunan ve 12. Yüzyıla ait olan en önemli erken tarih mimari yapılarından biri olarak biliniyor. Yine Osmanlı dönemine ait olan Kaya Çelebi Camisi de alanın önemli mimari yapıtları arasında yer alıyor. Aynı zamanda Selçuklu çağından bugüne kadar ulaşan Kızıl Minareli Cami var. Miri Ambar var, oranın da restorasyonu muhtemelen önümüzdeki yıl tamamlanacak, bunun yanı sıra Çifte Hamam yarı yıkık bir şekilde günümüze ulaşmış, bu da Osmanlı Dönemine ait ve Hüsrev Paşa Külliyesinin bir parçası. Bu yapının da restore edilerek kente kazandırılması planlanıyor.” ifadelerini belirtti.