Çalışanlar ne zaman emekli olacaklarını merak ederken, bunu öne çekmenin formüllerini de arıyor. Çalışma hayatı ile ilgili mevzuatımızda emeklilik için belli bir yıl ve primi doldurmak gerekiyor.
Emeklilik hakkı için erkekler için 25 yıl sigortalılık süresi kadınlar için 20 yıl olarak uygulanıyor. Yine işe giriş tarihine göre belli bir primin de ödenmesi şartı var. 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar için yaş şartı kaldırıldı ve EYT yasası ile emekli olma hakkına kavuştular.
Ancak EYT dışındaki sigortalılar için prim ve yıla ilaveten yaş şartı da bulunuyor. Ayrıca hangi kurumdan daha çok prim ödediğiniz de önemli. Eski adıyla SSK; Bağ-Kur ya da Emekli Sandığı mensubu olmanız emeklilik tarihinizi belirliyor.
Bunların birkaçından birden sigortalı olduysanız hesap farklılaşıyor. Ancak yasalarımızda emeklilik tarihini öne çekmek için bazı imkanlar da bulunuyor. Bunları 7 başlıkta toplamak mümkün:
1. ÇOCUKLAR AVANTAJ:
Kadın çalışanlar için çocukları üzerinden prim kazanma imkanı bulunuyor. Bu imkan 3 çocuğa kadar borçlanma ile 2160 gün, yani 6 yıl kazandırıyor.
Böylece yaşı ve yılı dolmuş bir anne 3 çocuğu varsa 6 yıl erken emekli olabiliyor. Burada tek şart, çocukların sigortadan önce doğmuş olması. Staj yapan anneler için bu istisna da uygulanıyor ve stajdan sonraki çocuklar borçlanıldığında işe giriş tarihi geri çekiliyor. Bu sayede EYT yasası kapsamına iren anneler de bulunuyor.
2. ASKERLİK ÖNE ÇEKER:
Erkeklerde ise askerlik süreleri hem yaşı geriye çekerken hem de prim kazanma imkanı veriyor. Sigortalı olmadan önce yapılan askerlik için borçlanılması, sigorta giriş tarihini borçlanılan gün kadar geriye çekiyor. Böylece en az 1 yaş önce emeklilik imkanı bulunuyor. Hatta bu imkan sayesinde 8 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olmasına rağmen borçlanarak EYT'den emekli olan çok sayıda sigortalı da bulunuyor.
3. ON YIL PRİM YETİYOR:
Kısmi emeklilik de denilen yöntemde ise 15 yıl ve 3600 günü dolduranlar daha fazla çalışmadan emekli olabiliyor. Burada ise yaş şartı kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 yaşa kadar çıkıyor. Bu imkan 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar için geçerli. Sonrası için ise prim 4500'e, yıl şartı 25'e çıkıyor. 15 yıl 3600 günü olan erkek sigortalı 55 kadın sigortalı ise 50 yaşını doldurmuşsa kısmi emeklilik hakkından yararlanabiliyor.
4. YÜZDE 60 RAPOR YETER:
Çalışırken iş yapabilme gücünü en az yüzde 60 kaybedenler sağlık raporu alarak malulen emekli olabiliyor. En az 1800 gün prim yeterli oluyor. Yaş şartı aranmıyor. Bunun için SGK'dan hastaneye sevk almak gerekiyor. Verilecek heyet raporu SGK tarafından onaylanınca maaş bağlanıyor. Ancak malulen emekliler çalışamıyor. Çalışınca emekli maaşı kesiliyor.
5. VERGİ İNDİRİMİ YAŞI KALDIRIR:
Engelli çalışanlar en az yüzde 40 engellilik ile vergi indirimi aldıklarında yaş şartına bakılmadan 15 yıl 3 bin 600 günden başlayarak işe giriş tarihlerine göre 18 yıl 4680 güne kadar süreyle emekli olabiliyor. Engelli emeklilik hakkından yararlananlar çalışabiliyor ve emekli maaşları kesilmiyor.
6. YIPRANAN KAZANIR:
Ağır işlerde çalışanlar, madenciler, gazeteciler, gemi adamları gibi mesleklerde çalışanlar sigortalılık sürelerine belli oranda gün eklenerek ve işe girişi geriye çekerek emeklilik imkanına kavuşuyor. Burada eklenen prim süresinin yarısı kadar süre de yaş şartından düşülüyor.
7. ANNEYE PRİM VAR:
Başkasının bakımına muhtaç derecede engelli çocuğu bulunan annelerin de 1 Ekim 2008 sonrası primlerinin dörtte biri toplam primlerine ekleniyor. Bu süre yaş şartından da düşülüyor. Böylece 4 yıl çalışan bir anne 5 yıl çalışmış gibi oluyor ve erken yaşta emekli maaşı alabiliyor.
Çalışanların gözü kulağı yeni asgari ücret tutarında.
Bu kapsamda ilk toplantı 11 Aralık tarihinde gerçekleşecek.
Yaklaşık 7 milyon çalışanı ilgilendiren asgari ücret için ise masadaki rakamlar merak konusu oldu.
Komisyon, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nda toplanacak.
Görüşmeler Aralık ayı boyunca devam edecekken enflasyon görüşmelerde enflasyon, genel ücret seviyesi göz önüne alınacak.
Öte yandan asgari ücrette yeni kararlar alındı.
Temmuz ayında yapılan ara zamda yüzde 34 artış yapılarak ücret net 11 bin 402 TL olarak belirlendi.
Kulis bilgilerine göre asgari ücret zammında alt sınır yüzde 40 seviyelerinde. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Bakan Vedat Işıkhan’ın açıklamalarına göre 2024’te tek zam yapılacak.
Bir diğer yandan ücrette yüzde 40’lık orana refah payının de eklenmesi öngörülüyor.
İşte asgari ücrete gelecek yüzdelik dilime göre tutarlar ise şu şekilde...
Asgari ücrete yüzde 30 oranında bir zam gelirse ücret 14 bin 822 TL'ye ulaşacak;
Yüzde 35 oranında bir zam gelirse ücret 15 bin 392 TL olacak,
Yüzde 40 oranında bir zam gelirse 15 bin 962 TL olacak,
Yüzde 45 oranında bir zam gelirse 16 bin 532 TL olacak,
Yüzde 50 oranında bir zam gelirse 17 bin 103 TL olacak,
Yüzde 55 oranında bir zam gelirse 17 bin 673 TL olacak,
Yüzde 60 oranında bir zam gelirse 18 bin 243 TL olacak,
Yüzde 65 oranında bir zam gelirse 18 bin 813 TL olacak,
Yüzde 70 oranında bir zam gelirse 19 bin 383 TL olacak,