Örtü altı tarımda verim ve kaliteyi artırması, üretim maliyetlerini azaltması dolayısıyla denize yakın bölgelerde kullanımı yaygınlaşan bombus arılarının yetiştirilmesine Van'da da başlandı.
Seraların "doğal işçileri" olarak bilinen, sebze ve meyvelerin döllenmesini sağlayan bombus arılarının Van'da da yetiştirilmesi amacıyla proje hazırlandı.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Arıcılık Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Doktor Öğretim Üyesi Cengiz Erkan'ın öncülük ettiği proje kapsamında Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesinden "bombus terrestris" türü 100 ana arı getirildi.
Merkezde oluşturulan özel iklimlendirme odasında özenle bakımı yapılan arıların sayılarının artırılması sağlandı. Seralarda yetiştirilen domates, patlıcan ve biber gibi ürünlerin ilaçlara gerek kalmadan döllenmesini gerçekleştiren bombus arılarından şimdiye kadar her birinde 500 arı bulunan 500 koloni elde edildi.
Arı kolonilerinin, bir süre sonra Van ve çevre illerde kurulan seralarda kullanılarak verimin ve kalitenin artırılması hedefleniyor.
"Bu bölgede yetiştirilmesi bir ilk"
Erkan, AA muhabirine, bölgede uzun süredir arı yetiştiriciliği üzerine çalışma yaptığını ve son yıllarda bombus arıcılığının gelişmesi için projeler hazırladığını söyledi.
Daha çok Akdeniz Bölgesi'nde örtü altı tarımda kullanılan bombus arılarının Doğu Anadolu Bölgesi'nde sıcaklık değerlerinin de dikkate alınmasıyla seralarda kullanılabileceğini anlatan Erkan, "Türkiye'de kullanılan bombus ailesi sayısı 400 bin civarına ulaştı. Söz konusu arıların temini aşamasındaki pek çok firma maalesef yurt dışı orijinli. Bu bölgede bombus arılarının yetiştirilmesi bir ilk. Genellikle deniz seviyesine yakın bölgelerde yetiştiriliyor. Biz de 1720 rakımda ve dış sıcaklığının sıfırın altında 5-6 derece olduğu bir yerde bombus arılarının yetiştiriciliğini yapıyoruz. İnşallah gelecekte çiftçilerin kullanımına sunacağız. Bölgede jeotermal kaynaklı seracılık faaliyetleri günden güne artıyor. Bu, bombus arılarını daha çok gündeme getirecek. Bu arılara daha fazla ihtiyaç duyulacak." değerlendirmesinde bulundu.
Yaklaşık 500 işçi arıdan oluşan bir arı kolonisinin 500 metrekarelik seraya yettiğini dile getiren Erkan, üreticilerin her geçen gün bombus arılarına daha çok ihtiyaç duyduğunu ifade etti.
Bombus arılarının yetiştiriciliğinin kontrollü olarak yapıldığını belirten Erkan, şunları kaydetti:
"27-28 derecelik bir ortamda ve yüzde 40-50 nemde çoğaltıyoruz. Van ve çevredeki illerde seracılık yapılan işletmelerde kullanılması için talep alıyoruz. Sebze ve meyveler yabancı döllenmeye ihtiyaç duyar. Döllenmenin sağlanması için polenlerin dişi organa taşınması gereklidir. Polinasyon diye adlandırılan bu olay, arılar, böcekler ve rüzgar yardımıyla sağlanırken, havaların soğumasıyla söz konusu aracıların sayısı azalır. Özellikle örtü altında bu işi yapanlar, bombus arılarına ihtiyaç duyar. Eğer bombus arıları kullanılmazsa üretimde hem kalite hem de verimlilik düşer. Çok sıklıkla aromasında bozukluk gördüğümüz ya da tadını alamadığımız sebze ve meyvelerde bombus arılarının kullanılmadığını görmekteyiz. Kısacası bombus arıları örtü altı yetiştiriciliğinde hem kaliteyi hem de verimliliği artırır."
Bölgede seracılığın geliştiğini, yeni seraların kurulduğunu anlatan Erkan, "Özellikle Van seracılık için çok müsait bir yer. Bitlis, Hakkari ve Muş'ta da son zamanlarda örtü altı yetiştiricilik artmaya başladı. Gelecek yıllarda devletin teşvikleriyle seracılık daha da gündeme gelecek. Van'ın Çaldıran ilçesindeki jeotermal seralar bunun en güzel örneği. Bölgenin önemli sebze ihtiyacı buradan karşılanıyor." dedi.
"Bu arılar genellikle Akdeniz Bölgesi'ndeki illerden temin ediliyor"
Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Murat Tunçtürk de bölgede tarım ve hayvancılığın gelişmesi için bilimsel çalışmalara imza attıklarını söyledi.
Uzun süredir bitkilerin döllenmesinde kullanılan arılan yetiştirilmesi için fakültelerinde çalışma yürütüldüğünü belirten Tunçtürk, "Örtü altı yetiştiriciliğinde kullanılan bu arılar genellikle Akdeniz Bölgesi'ndeki illerden temin ediliyor. İnşallah ilerleyen dönemde burada yetiştirdiğimiz arılar çevredeki üreticilere dağıtılacak. Seralarda yetiştiriciliğin gelişmesine bombus arılarının önemli katkı sağlayacağını düşünüyoruz." ifadelerini kullandı.
Arıların bakımını yapan doktora öğrencisi Anıl Akçay, "Arıların yetiştirilmesinin belli zorlukları var. Sürekli takip gerektiren bir iş. Besin kaynakları polenlerdir. Bunun yanında nektar yerine geçecek şurup takviyesi yapıyoruz. Kolonilerin büyümesi ve gelişmesini sağlıyoruz. Tüm aşamalarını titizlikle takip ediyoruz." diye konuştu. AA
