Van Beylerbeyi Köse Hüsrev Paşa tarafından 1567 tarihinde yaptırıldığı düşünülen ve Mimar Sinan'ın eserleri arasında sayılan Hüsrev Paşa Külliyesi; camii, medrese, türbe ve imaretten oluşan bir alan içerisinde yer alıyor.
Hüsrev Paşa Külliyesi hakkında açıklamalarda bulunan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi, Eski Van Şehri Kazı Başkanı Prof. Dr. Gülsen Baş Terzioğlu, “Mimar Sinan’ın projesi olduğu düşünülen Hüsrev Paşa Külliyesinin camisi, külliyesi, medresesi ve imareti restorasyonlarla sağlam bir biçimde günümüze kadar ulaştı. Ancak han ve hamamı önümüzdeki yıllarda yapılacak olan restorasyon çalışmalarıyla yeniden ayağa kaldırılması planlanan yapılar arasında yer alıyor.” ifadelerini kullandı.
Geçmiş dönemlerde dini değerlerin yanı sıra ilim ve sanatın da öğretildiği külliyenin mimarisi hakkında da açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Gülsen Baş Terzioğlu, “Bölgede fazlaca kullanılan koyu ve açık renkler ve oyma taşlarla inşa edilmiş. Duvarlarında kesme taş, tromp ve kubbede tuğla malzemelerine rastlanmakta. Aynı zamanda mekanın içerisini belli bir yüksekliğe kadar kaplayan bazı süslemeler günümüzde maalesef mevcut değil.
Aynı zamanda çalışmalarımıza kazılması planlanan alanların detaylı belgelendirilmesi ve haritalama çalışmalarıyla başlamış olduk. 16. yüzyıla ait olan Osmanlı yapısı Hüsrev Paşa Hanı’nın batısında da yer alan kalıntıları ortaya çıkarmaya çalışıyoruz. ” diye konuştu.
Evliya Çelebi’nin Seyahatname adlı eserinde de de sıkça bahsettiği Hüsrev Paşa Külliyesi’nin mimarisinde yer alan mihrap, minber, mahfil, avize ve renkli camlı alçı pencerelere ait hiçbir ize günümüzde rastlanmadı.
